Vòng đời phát triển phần mềm (SDLC – Software Development Life Cycle) là thời kỳ tính từ khi phần mềm được sinh (tạo) ra cho đến khi bị loại bỏ hoàn toàn.
Trong thực tế các công ty xây dựng và phát triển phần mềm tùy theo từng quy mô, hình thức hoạt động mà có thể điều chỉnh gộp tách các giai đoạn tùy theo nhu cầu thực tế của công ty đó. Tuy nhiên để tạo ra một sản phẩm phần mềm sẽ bao gồm các giai đoạn sau:
1. Pha yêu cầu 5. Pha kiểm thử
2. Pha đặc tả 6. Pha bảo trì
3. Pha thiết kế 7. Pha loại bỏ
4. Pha lập trình
Sau đây chúng ta sẽ đi tìm hiểu những đặc điểm chính trong từng giai đoạn này các bạn nhé.
1. Pha yêu cầu
Ở pha này bộ phận phân tích yêu cầu sẽ đi gặp và trao đổi với khách hàng cũng như làm rõ các chức năng, các yêu cầu mà khách hàng mong muốn xây dựng trong phần mềm của mình. Trong thực tế khi ở pha này các đơn vị phần mềm sẽ có bộ câu hỏi chung dành cho các dự án cũng như câu hỏi riêng cho đặc thù của dự án cần làm.
Đây là pha quan trọng ảnh hưởng đến việc xây dựng và phát triển phần mềm trong thời gian tới do vậy đội ngũ phân tích yêu cầu thường là những người đã có nhiều kinh nghiệm giúp trong quá trình trao đổi với khách hàng sẽ làm rõ và hiểu đúng được các yêu cầu bài toán của khách hàng cũng như thu thập các biểu mẫu thông tin liên quan đến dự án về phục vụ phân tích ở giai đoạn kế tiếp.
2. Pha đặc tả
Đây là pha sẽ được thực hiện sau khi đã ghi nhận các yêu cầu của khách hàng về bộ phận phân tích sẽ thực hiện làm rõ các yêu cầu và hiện thực hóa bằng một tài liệu gọi là “Tài liệu đặc tả“. Đây là tài liệu rất quan trọng đối với qúa trình phát triển phần mềm vì các bộ phận liên quan như lập trình, kiểm thử viên,… sẽ thực hiện công việc dựa trên mô tả các chức năng chi tiết trong tài liệu và nó sẽ trả lời câu hỏi “Phần mềm sẽ làm gì ?“.
3. Pha thiết kế
Ở pha này sau khi căn cứ vào tài liệu đặc tả bộ phận thiết kế sẽ thiết kế đưa ra giao diện chung cũng như bộ phận lập trình sẽ thiết kế giao diện mức chi tiết theo từng chức năng của phần mềm. Tức là sẽ hiển thực hóa các chức năng trong tài liệu mô tả thành giao diện chức năng phần mềm dạng prototype. Sau đó sử dụng bản khung phần mềm này để trao đổi và thống nhất với khách hàng về giao diện, bố cục. Khi khách hàng đồng ý với thiết kế phần mềm theo prototype đó sẽ mới chuyển sang giai đoạn tiếp theo nếu không sẽ ghi nhận ý kiến đóng góp và thực hiện chỉnh sửa cho đến khi khách hàng đồng thuận với bản prototype phần mềm.
4. Pha lập trình
Pha lập trình là pha hiện thực hóa các chức năng của phần mềm sau khi khách hàng đã thống nhất prototype của phần mềm. Ở pha này các lập trình viên (developer) sẽ lập trình xử lý chức năng, module theo yêu cầu được giao giao sau đó sẽ chuyển cho kiểm thử viên thực hiện kiểm tra các chức năng theo testcase được xây dựng dựa trên tài liệu đặc tả.
5. Pha kiểm thử
Ở pha này các kiểm thử viên sẽ nhận được các bàn giao chức năng thực hiện từ lập trình viên. Sau đó các kiểm thử viên sẽ thực hiện kiểm tra các chức năng này theo các testcase được xây dựng. Trong quá trình kiểm thử theo testcase nếu có phát sinh lỗi, kiểm thử viên sẽ thực hiện báo bug lỗi để lập trình viên xử lý chức năng đó fix lỗi.
Quá trình kiểm thử chức năng, kiểm tra lại, báo bug lỗi, báo cáo sẽ thực hiện đi thực hiện lại cho đến khi các chức năng lập trình đã thực hiện đúng theo tài liệu đặc tả hay yêu cầu của khách hàng.
Sau khi hoàn thiện các chức năng cũng như đạt yêu cầu về kiểm thử, phần mềm sẽ được triển khai thử nghiệm trên môi trường của khách hàng. Nếu có yêu cầu chỉnh sửa đội ngũ phát triển phần mềm sẽ thực hiện bổ sung, sửa lỗi để có thể nghiệm thu phần mềm.
6. Pha bảo trì
Pha này được thực hiện khi phần mềm đã nghiệm thu lúc đó phần mềm sẽ chuyển sang giai đoạn bảo trì. Trong quá trình sử dụng phần mềm của khách hàng, công ty phát triển phần mềm sẽ phải hỗ trợ, xử lý lỗi nếu có phát sinh trong quá trình sử dụng.
Ở đây có 2 khái niệm mà các bạn cũng cần chú ý đó là:
– Software repair (bảo trì sửa lỗi): Thực hiện chỉnh sửa các lỗi phát sinh trong quá trình sử dụng phần mềm của khách hàng.
– Software update (bảo trì cập nhật)
+ Bảo trì hoàn thiện: Sửa đổi phần mềm theo ý khách hàng
+ Bảo trì thích nghi: Sửa đổi để phần mềm thích nghi với môi trường mới
7. Pha loại bỏ
Là giai đoạn mà vì một lý do nào đó như phần mềm lỗi thời, chi phí nâng cấp nhiều, phần mềm không đáp ứng được với nghiệp vụ thay đổi,…khi đó phần mềm sẽ bị loại bỏ hay chết đi không được sử dụng nữa.
Các bạn có thể theo dõi nội dung vòng đời phát triển phần mềm qua video bài giảng này:
